Dystymia czy depresja?
Świadomość istnienia, zapobiegania i leczenia depresji jest niezwykle ważna. Szczególnie, gdy uświadomimy sobie skalę jej występowania, ponieważ jest to czwarta najczęściej występująca choroba na świecie. Choroba ta dotyka nawet tych, którzy są aktywni zawodowo, są w relacjach, mają wielu przyjaciół, czy odnoszą sukcesy. Jednak czy zdajemy sobie sprawę, że oprócz depresji, istnieje coś takiego jak dystymia?
Dystymia
Dystymia jest łagodnym, utrwalonym stanem obniżonego nastroju, utrzymującym się przynajmniej 2 lata. Wielu pacjentów oprócz niezdolności do odczuwania radości z życia, doświadcza również częstej irytacji i rozdrażnienia. Należy ona do zaburzeń afektywnych i dotyczy przewlekle obniżonego nastroju.
Podczas trwania dystymii zdarzają się również momenty podwyższonego, lepszego nastroju (remisja).
Bardzo często przyzwyczajenie się do długotrwale istniejącego gorszego samopoczucia sprawia, że dystymia może utrzymywać się przez wiele lat i nie być leczona czy diagnozowana.
Osoby cierpiące na to zaburzenie zwykle wywiązują się ze swoich codziennych obowiązków, chociaż często wiąże się to ze zmuszaniem siebie samego do wysiłku oraz brakiem satysfakcji z wykonanych zadań. Staje się to czynnikiem, który w dużym stopniu utrudnia funkcjonowanie osoby chorującej.
Przez przyzwyczajenie, nieświadomie, traktują przeciągle obniżony nastrój jako normalny stan, dlatego dystymia jest trudna dla danej osoby do określenia. Nieleczona może doprowadzić do zaburzeń lękowych czy depresji, dlatego tak ważne jest jej poprawne zdiagnozowanie oraz późniejsze leczenie.
Do postawienia diagnozy dystymii pacjent musi doświadczać co najmniej 3 z niżej wymienionych objawów:
- umiarkowane, ale ciągłe obniżenie nastroju,
- złe samopoczucie,
- przewlekłe zmęczenie (brak sił i energii),
- apatia (zmniejszenie zdolności do odczuwania emocji i bodźców fizycznych),
- pesymistyczne patrzenie na świat i rozpamiętywanie przeszłości,
- anhedonia (brak zdolności do odczuwania przyjemności),
- niska samoocena oraz nadmierny samokrytycyzm i zamartwianie się,
- brak wiary w siebie, w swoje możliwości oraz w otoczenie,
- brak motywacji, poczucie bezsensowności i pustki,
- drażliwość, uczucie napięcia i płaczliwość,
- wycofanie się z życia społecznego,
- mogą pojawić się zaburzenia snu oraz lęk.
Dystymia często występuje u młodych osób, jednak nie można wykluczać jej w żadnych wieku. W przeciwieństwie do depresji zazwyczaj nie obserwuje się myśli i tendencji samobójczych.
Depresja
Depresja jest najczęściej występującą chorobą psychiczną. Na całym świecie choruje na nią nawet 350 000 mln ludzi. Jest nasilonym stanem obniżonego samopoczucia, który negatywnie wpływa na nasze codzienne funkcjonowanie.
Istnieją różne epizody depresyjne: łagodne, umiarkowane i ciężkie bez objawów psychotycznych lub z objawami psychotycznymi (urojenia, zaburzenia funkcji poznawczych, omamy słuchowe/wzrokowe).
By można było nasz stan nazwać depresją, przez co najmniej 2 tygodnie musi występować przynajmniej 5 z określonych przez WHO (Światową Organizację Zdrowia) objawów, które podane są poniżej. Przyczyny ich nie mogą być związane z użyciem substancji psychoaktywnych lub zaburzeń organicznych (wywołanych chorobami, uszkodzeniami lub urazami mózgu).
Objawy występujące podczas depresji, z których 5 powinna pojawić się, by móc stwierdzić depresję:
- poczucie smutku przez większość dnia, praktycznie codziennie,
- anhedonia (brak umiejętności do odczuwania przyjemności), przy czym utrata zainteresowań i brak reakcji emocjonalnej wobec wydarzeń,
- brak zainteresowania w wykonywaniu codziennych obowiązków i czynności,
- zaburzenia snu – bezsenność lub nadmierna senność,
- ciągłe poczucie zmęczenia, braku energii,
- poczucie bezużyteczności, pustki, braku sensu i poczucia winy,
- pojawianie się myśli o śmierci i tendencji samobójczych,
- zaburzenia apetytu, przy czym zmniejszenie lub zwiększenie masy ciała,
- odczuwanie napięcia,
- poczucie podniecenia lub niepokoju,
- trudności z koncentracją, skupieniem uwagi, myśleniem, przy czym problemy z podejmowaniem decyzji i rozwiązywaniem najprostszych zadań.
Dodatkowo, mogą pojawić się:
- spadek lub wzrost libido,
- napady lękowe.
Podsumowanie
Większość z objawów depresji jest bardzo podobna do tych, które obserwujemy podczas dystymii. Możemy jednak wyznaczyć główne różnice, takie jak czas trwania, nasilenie objawów, zdolność lub jej brak do wykonywania codziennych obowiązków czy pojawianie się myśli o śmierci lub samobójstwie.
Pamiętajmy jednak by nie diagnozować się sami! Niektóre z objawów mogą wynikać również z innych zaburzeń czy chorób, np. GAD-u (lęk uogólniony). Przy rozpoznaniu dystymii lub depresji, możemy szukać pomocy u psychologa lub psychoterapeuty, jednak ostateczną diagnozę stawia lekarz psychiatra.
Nie bójmy się prosić o pomoc także rodziny lub/i znajomych czy przyjaciół. Ukrywanie problemów, które nam doskwierają może jedynie pogorszyć nasz stan. Musimy pamiętać, że choć leczenie odbywa się poprzez farmakoterapię (leki stosowane przy leczeniu depresji) oraz psychoterapię, bardzo ważnym składnikiem jest poczucie akceptacji i zrozumienia. Jest ono podstawą w każdej relacji, terapeutycznej, partnerskiej oraz tej, którą mamy sami ze sobą.